4. Savarag atē Narak

Surag mukati baikunṭh sabhi bān̄jhahi niti āsā āas karījē”har kō’ī savarag lōk, mukatī atē savarag dī ichā rakhadā hai;sabh unhān vich hī āapṇī’ān umīdān rakhadē hanSrī Gurū Granth Sāhib vich Savarag atē Narak

Savarag atē Narak dā vichār asal vich maut tōn bā’ad dē jī’uṇ dī dhāraṇā nāal juṛi’ā hō’i’ā hai. Jis samē Bhāart vich Sikkh dharm dā vikāas hō rihā sī, us samē is sōch tōn sabandhit dō dhāranāvān: Hindū atē Islām haund vich san. Hindū dharm punar-janam atē mukatī jān mōkh dōvān dī puśaṭī kardā hai, jihṛā ki janam-maran dē chakar tōn chuṭakārā hai, jis nū asīn sansār- chakar tōn jānṇdē hān. Is tōn bachā’ō Paramēśur arathāt Akāal Purakh dē nāal āapṇī pahichān nū ik-mik kar laiṇ dē gi’āan tōn prāapt hundā hai. Is la’ī, savarag atē narak samē atē sathāan vich bhūgōlik ilāki’ān dē taur tē haund vich nahīn han jivēn ki Islām vich vēkhi’ā jānndā hai.[i]   Ik vi’akatī Islām vich ināam atē sazā dē vichār nū vēkhdā hai, savarag ik vi’akatī nū usdē changē guṇā dē ināam vajōn atē narak ik vi’akatī nū usdē burē kamān dī sajā vajōn ditā jānvēgā.

Gurū Nānak dēv jī nē maut tōn bā’ad dē jīvan dē utē āapṇē vichārān nū us vēlē dē jānṇē-pachāṇē sansār dē vich varatōn kītē jānndē maśahūr śabadaān savarag atē baikunṭh nū istēmāal kītā. “Unhān nē savarag dē bārē vich Hindū falasaphē dē vichārān nū savīkāri’ā prantū Islāmī vichārān dī saḵẖat alōchanā kītī atē Islāmī vichār nū pūrī tar’hān inakār kar ditā.”[ii]    Udāharṇ vajōn Sant Kabīr ik thān tē Gurū Granth vich injh kahidē han,

“savarag vich ghar dē milaṇ dī ichā nā rakhō, atē narak vich rahiṇ tōn nā ḍarō. Jō kujh vī hō’ēgā, uh hōvēgā, is la’ī āapṇī’ān umīdān nū āapṇē manā dē vich ikṭhi’ān nā karō”[iii]

Gurū Granth, pannā. 337

Hālāṅki, savarag atē narak dōvān dā sapaśaṭ inakār kar ditā gi’ā hai,[iv]   prantū phēr vī ik sādhak Srī Gurū Granth vich is tōn sabandhit bahut sārī’ān tukān nū pā’undā hai (Gurū Granth, pannā. 315).[v]  Tān vī, savarag atē narak dē vikhē Sikkhī falasaphē vich ik mahatavapūraṇ guṇ ih miladā hai ki uh mānasik avasathāvān han (sahijē), [vi] is nū injh kahiṇā ki ih ik sādhak dī mānasik atē adhi’ātamak sathitī (satulit avasathā) hudī hai. Is la’ī, ik vi’akatī ih siṭā kaḍh sakadā hai ki Sikkh dharm vich ajihī kō’ī sōch nahīn miladī hai ki jī’uṇ tōn bā’ad jinhān nē is ajōkī jī’uṇ vich māṛē kam kītē han unhān la’ī sadīvī sajā dē la’ī kō’ī thān rākhavīn hai atē jinhān lōkān changē kam kītē han unhān la’ī ik vadhī’ā thān rākhavīn hai. Tān phir savarag kī hai? Ih Pramātamā (Akāal Purakh) nū jānna tōn ilāvā kujh vī nahīn hai, “ih ik ajihā asathāan hai,  jithē Prabhū dī’ān sifatān gā’ī’ān jānndī’ān han atē uh manukh dē kōl viśavās nū li’ā’undā hai” (Gurū Granth, pannā. 742),[vii]   Atē phir narak kī hai? Ih janam maran dē-chakar dē chakar nū chaḍ hōr kujh nahīn hai (Gurū Granth, pannā. 278).[viii]   Is vichār dā bi’āan Srī Gurū Granth Sahib dī’ān ka’ī tukān vich kītā gi’ā hai. Hālāṅki, savarag nū jaāndā rāah pavitar śabad dī vāḍhī karn atē sachi’ā’ī dē dari’ā vich chubhī lā’uṇ vich ditā gi’ā hai.[ix] 

Is tōn ik sādhak sapaśaṭ taur tē samajh sakadā hai ki Srī Gurū Granth maut tōn bā’ad dē jīvan nū rad kītē bagair jīvan dī maujūdā avasathā utē zōr dindān hai. Dūjā, janam-maran dē chakar tōn bachaṇ la’ī manukh nū sarāb śakatīmān Paramēśur dā ahisāas hōṇā chāhīdā hai. Tījā, savarag kujh nahīn hai, sagōn is maujūdā jī’uṇ vich sarāb śakatīmān Paramēśur nāal mulākāt karnā hai atē jēkar ajihā nahīn hundā tān narak ithē hī arambh hō jānndā hai, jihṛā ki janam-maran dā chakar hai. Chauthā, is savarag jān man dī sabhnā tōn uchī si’āṇī avasathā nū prāapt karn dā tarīkā pavitar śabad dī vāḍhī karnā atē sachi’ā’ī dē dari’ā vich chubhī bharna tōn hai. Hālāṅki, ih galān vichār karn la’ī kujh buni’ādī praśanā nū paidā kardī han. Ih pavitar śabad kithē hai,  ih sachi’ā’ī dī dhārā kithē hai atē dhartī utē hī rahidi hō’i’ā ik vi’akatī nū jīvan vich savarag dī prāaptī kivēn hō sakadī hai.

Dilachasap gal ih hai ki Granth Bā’ībal inhān mahatavapūraṇ praśanā dā javāb dindān hai. Granth Bā’ībal kahidā hai ki Satgurū Yisū Masīh āap Akāal Purakh Paramēśur dā śabad  hai, 

“āad vich śabad sī aar śabad Paramēśur dē sang sī atē śabad Paramēśur sī, ihō āad vich Paramēśur dē sang sī, sabhō kujh us tōn rachi’ā gi’ā atē rachanā vichōn ik vasatu bhī us tōn binā nahīn rachī ga’ī”.

Yūhanā 1:1-3

Ihō śabad dhartī utē manukh nū jī’uṇ-mukatā (mōḵẖ prāapt kītā hō’i’ā vi’akatī) hōṇ dā sadā dēṇ la’ī ā’i’ā. “Atē śabad dēha dhārī hō’i’ā atē kirapā atē sachi’ā’ī nāal bharpūr hō kē sāḍē vich vāas kītā atē asān us dā tēj Pitā dē iklautē dē tēj varagā ḍiṭhā… Kirapā atē sachi’ā’ī [Satgurū] Yisū Masīh tōn pahuchī”

Yūhanā 1:14-17

Granth Bā’ībal ih kahidā hai ki uh kēval Akāal Purakh Paramēśur dā śabad hī nahīn sī, sagōn “rāah atē sachi’ā’ī atē jī’uṇ” vī hai (Yūhanā 16:6). Granth Bā’ībal agē kahidā hai ki ih Satgurū Yisū Masīh amrit jal vī hai. Ih Satgurū Yisū Masīh dē śabadaān vich baṛhī changī tar’hān bi’āan kītā gi’ā hai, “jē kō’ī tihā’i’ā hōvē tān mērē kōl āvē atē pīvē! Jō kō’ī mērē utē nihchā kardā hai, likhat anusār amrit jal dī’ān nadī’ān uh dē adarōn vagaṇagī’ān” (Yūhanā 7:37-38). Is la’ī, ih siraph ik ghunṭ pī laiṇ jān ik vārī chubhī bhar laiṇ dī gal nahīn hai, sagōn ih amrit dē pūrē chaśmēn nū hī prāapt karn dī gal hai.

Usē samē Granth Bā’ībal kahidā hai ki jadōn ik sādhak Satgurū Yisū Masīh dē nāal mulākāt kardā hai, tān usdī’ān akhān khul’ha jānndī’ān han. Us nū jīvan dī prāaptī dā ahisāas hundā hai, uh janam-maran dē chakar dī janjīra tōn azādī nū prāapt kardā hai. Is dā sankhēp Granth Bā’ībal du’ārā ditē ga’ē ik sādhak dē tazarabē vich injh bi’āan kītā jān sakadā hai, 

“jāan main uh nū ḍiṭhā tān uh dī pairī muradē vāṅgu ḍig pi’ā tān uh nē āapṇā sajā hath mērē utē rakhi’ā atē kihā, ‘nā ḍar. Main pahilā atē pichalā hān”

Parakāś dī pōthī 1:17

Granth Bā’ībal agē dasadā hai ki Satgurū Yisū Masīh nāal mulākāt karn tōn bā’ad, ik sādhak usē vēlē savarag (baikunṭh) vich dākhal hō jānndā hai, jadōn uh ajē dhartī tē hundā hai, jān dūjē śabadaān vich sādhak ik dōsat, lāṛī, pi’ārā jān āapṇē prēmī dī prēmikā baṇ jānndā hai,  “mērā bālam mērā hai tē main us dī hān” (Sarēsaṭ gīt 2:16).

Ik sādhak huṇ ik jīvan-mukatā vi’akatī hai. Uh is sansār nāal sabandhit nahīn hai. Uh pahilān tōn hī is sansār nān dē samudar dī gandagī nū paār kar chukā hai. Uh bhav-sāgar (dhartī dī chintā) tōn pahilān hī chuṭakārā pā chukā hai. Uh pahilān hī āapṇī’ān jinasī arathāt sarīr dī ichāvān atē lālachān dī laṛā’ī vich jit nū hāasl kar chukā hai. Usdē sarīr dī’ān idrī’ān pūrī tar’hān usdē kābū vich han. Is la’ī, uh huṇ ‘savarag dā nāgarik’ hai (Filipī’ān 3:20). Ih vichār Satgurū Yisū Masīh dē śabadaān vich hōr vēdhērē sapaśaṭ hō jānndā hai, jadōn unhān nē injh kihā, “mērī pātaśāhī is jagata dā nahīn hai” (Yūhanā 18:36).

Is la’ī, Granth Bā’ībal ik sādhak dē bārē ik sapasaṭ tasavīr nū dindān hai, usdē is ahisāas tōn bā’ad ki, “[ik sādhak] huṇ ōparā atē paradēsī nahīn sagōn santā dā vatanī atē Paramēśur dē gharāṇē [Rāb dē ghar dē maimbarā] tōn sabandhit hai” (Afasī’ān 2:19). Isdē nāal hī uh man dī si’āṇī sidh avasathā nū vī prāaptī kardā hai. “Ki’un jō Paramēśur nē sānū. . . samarathā atē prēm atē sanjam dā ātamā ditā” (2 Timōthi’us 1:7).

Is tar’hān, upar ditē hō’ē adhi’ain dī rōśanī vich, jō kujh kihā gi’ā hai, usdā siṭā Gurū Arajan Dēv jī dē śabadaān vich injh kaḍhi’ā jān sakadā hai: “Brahimaḍ dē mālak dē nāal mulākāt karō, ki’uṅki is dā samā huṇ hī hai. Yugān dē batīt hōṇ tōn bā’ad tainū manukhī jīvan dī dāt prāapt hō’ī hai” (Gurū Granth, pannā. 176). [x] Ithē isē sansār vich rahidi hō’i’ā ik vi’akatī nū naitik sanpūrantā prāapt karn la’ī, prabhū dē vich anand prāaptī dē la’ī atē jīvan-maran dī is gulāmī tōn akhīrlē chuṭakārā nū pā’uṇ dā avasar prāapt hō’i’ā hai. Is la’ī, Satgurū Yisū Masīh dē śabadaān utē gahu vichārō.


[i] Max Auther Maculiffe, The Sikh Religion, (Vol-I. Oxford: Clarendon Press: 1909), p.ixi.

[ii] ………….., Sikh Dharma Philosophy. (Ludiana: Sikh Missionary collage), P. 29. (Book is in Punjabi).

[iii] ਸੁਰਗ ਬਾਸੁ ਨ ਬਾਛੀਐ ਡਰੀਐ ਨ ਨਰਕਿ ਨਿਵਾਸੁ ॥ ਹੋਨਾ ਹੈ ਸੋ ਹੋਈ ਹੈ ਮਨਹਿ ਨ ਕੀਜੈ ਆਸ ॥੧॥

surag baas na baachhee-ai daree-ai na narak nivaas ॥  honaa hai so ho-ee hai maneh na keejai aas. ||1||

[iv] Max Auther Maculiffe, The Sikh Religion, (Vol-I. Oxford: Clarendon Press: 1909), p.139.

[v] ਨਰਕ ਘੋਰ ਬਹੁ ਦੁਖ ਘਣੇ ਅਕਿਰਤਘਣਾ ਕਾ ਥਾਨੁ ॥

narak ghor baho dukh ghanay akirat-ghanaa kaa thaan.

[vi] ਹਿੰਦੂ ਤੁਰਕ ਕਹਾ ਤੇ ਆਏ ਕਿਨਿ ਏਹ ਰਾਹ ਚਲਾਈ ॥ ਦਿਲ ਮਹਿ ਸੋਚਿ ਬਿਚਾਰਿ ਕਵਾਦੇ ਭਿਸਤ ਦੋਜਕ ਕਿਨਿ ਪਾਈ ॥੧॥

hindoo turak kahaa tay aa-ay kin ayh raah chalaa-ee. dil meh soch bichaar kavaaday bhisat dojak kin paa-ee. ||1||

[vii] ਤਹਾ ਬੈਕੁੰਠੁ ਜਹ ਕੀਰਤਨੁ ਤੇਰਾ ਤੂੰ ਆਪੇ ਸਰਧਾ ਲਾਇਹਿ ॥੨॥

tahaa baikunth jah keertan tayraa tooN aapay sarDhaa laa-ihi. ||2||

[viii] ਆਪਸ ਕਉ ਕਰਮਵੰਤੁ ਕਹਾਵੈ ॥ ਜਨਮਿ ਮਰੈ ਬਹੁ ਜੋਨਿ ਭ੍ਰਮਾਵੈ ॥

aapas ka-o karamvant kahaavai. janam marai baho jon bharmaavai.

[ix] ਹੋਇ ਕਿਰਸਾਣੁ ਈਮਾਨੁ ਜੰਮਾਇ ਲੈ ਭਿਸਤੁ ਦੋਜਕੁ ਮੂੜੇ ਏਵ ਜਾਣੀ ॥੧॥ ਮਤੁ ਜਾਣ ਸਹਿ ਗਲੀ ਪਾਇਆ ॥

ho-ay kirsaan eemaan jammaa-ay lai bhisat dojak moorhay ayv jaanee. ||1|| mat jaan seh galee paa-i-aa.

[x] ਮਿਲੁ ਜਗਦੀਸ ਮਿਲਨ ਕੀ ਬਰੀਆ ॥ ਚਿਰੰਕਾਲ ਇਹ ਦੇਹ ਸੰਜਰੀਆ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥

milu jagadis milan ki baria, chirankaal ih dayh sanjaree-aa. ||1|| rahaa-o.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *